Metoda PNF stanowi formę leczenia dysfunkcji nerwowo mięśniowych, objawiających się obwodowymi zaburzeniami dystrybucji napięcia mięśniowego (sztywność, spastyczność, wiotkość, zaburzenia koordynacji i siły). Za pomocą torowania impulsów nerwowych poprzez pobudzanie proprioceptorów, co wpływa na pobudzenie regeneracji neuronalnej mózgu.
Rozwój wiedzy na temat złożoności uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego oraz mechanizmów plastyczności neuronalnej wskazuje iż tradycyjne podejście do rehabilitacji osób po przebytym udarze mózgu nie jest już w pełni wystarczające. Odwracalność skutków udaru mózgu stanowi dzisiaj powszechnie znany fakt.
Nowoczesne postępowanie usprawniające musi być odpowiednio elastyczne, by zaspokoić potrzeby pacjentów w różnych okresach zdrowienia po przejściu udaru. Innymi słowy u osób poddawanych terapii nie należy stosować utartych schematów leczenia, a samo usprawnianie należy modelować, stosownie do indywidualnych potrzeb pacjenta i zgodnie z rozwijaną wiedzą. Proces przywracania funkcji może opierać się na integracji neuronalnej. Reedukacja funkcjonalna jest osiągana jedynie w warunkach odpowiedniej stymulacji ośrodkowego układu nerwowego, pozwalającej na plastyczną adaptacje aparatu nerwowo-mięśniowego, aż do momentu gdy promowane wzorce ruchowe staną się stereotypami motorycznymi gotowymi do odtworzenia w codziennych sytuacjach. Stymulacja ta powinna mieć charakter czynny i odbywać się na bazie prawidłowych doświadczeń czuciowo-ruchowych. Jedynie świadome powtarzanie stereotypowej czynności, w odpowiednio skorygowanej formie może wywołać oczekiwaną plastyczną reorganizacje układu nerwowego, natomiast wykonywanie jakichkolwiek ruchów według nieprawidłowego wzorca wbuduje nieprawidłowość w dowolną aktywność pacjenta.
Sekwencja kształtowania się umiejętności ruchowych pojawiająca się w procesie rozwoju ruchowego dziecka coraz częściej stanowi punkt wyjścia w terapii pacjentów po przebytym udarze mózgu. Wynika to z pewnej analogii tych dwóch procesów. Noworodek nie posiada żadnych umiejętności ruchowych i dopiero w trakcie rozwoju uczy się ich. W podobnej sytuacji znajduje się pacjent po przebytym udarze mózgowym, który utracił nabyte umiejętności w wyniku uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego i wymaga ich ponownej nauki. Różnica polega jedynie na tym że w pierwszym przypadku mamy do czynienia z edukacja ruchową, a w drugim mamy do czynienia z reedukacją. Mechanizmy stymulacji powinny być zatem zbieżne i wynikać z podstawowych zasad fizjologii układu nerwowego.
Rozwój ruchowy stanowi proces złożony, oparty o pewne odruchy wrodzone. Nabywane umiejętności są tylko zewnętrznym przejawem kształtowania się złożonych powiązań funkcjonalnych różnych ośrodków nerwowych. Potrzebna jest tutaj nie tylko właściwa struktura wykonawczej części aparatu ruchu ale także sprawny ośrodek kierowania nimi. Umiejętności takie jak pionowa postawa, dwunożna lokomocja, ruchy chwytne ręki wypracowujemy w trakcie rozwoju osobniczego i są to stereotypy ruchowe I rzędu. Stereotypy ruchowe II rzędu kształtuje się w wyniku trenowania pierwszorzędowych struktur. Stereotypy te odpowiadają za jakość i ekonomię wykonywanych ruchów.
mgr Jakub Lisiecki